Maatschap Verhage in Emmeloord heeft alle verwerkingspunten in de aardappellijn laten inpakken met stoftenten en voorzien van afzuiging. Dit om een gezond en stofvrij klimaat te creëren. Hierbij koos de maatschap voor de techniek van Jongejans Luchttechniek. “Na een lange dag werken in de schuur zit je liever niet volledig onder het stof”, stelt Marien Verhage

In de schuur bij de maatschap Verhage zijn sinds dit najaar alle verwerkingspunten, valpunten en overstortpunten ‘ingepakt’ in transparante kunststof tenten en voorzien van stofafzuiging. “De lucht in onze verwerkingsruimte is helder, dus de grootste slag is geslagen”, vertelt Marien Verhage over het resultaat. “Er zijn nog wel wat kleine punten waar we in de praktijk samen met Jongejans een andere of een extra oplossing voor hebben bedacht. Die gaan binnenkort uitgevoerd worden. Honderd procent stofvrij worden lukt in onze situatie niet. We zijn vrij veel met kisttransport bezig waardoor we altijd wel grond en stof op de vloer houden. Met de elektrische heftruck en regelmatig de vloer stofzuigen beperken we ook die bron.“

Werkcomfort belangrijk

Bij het verwerken van aardappelen komt veel stof vrij. Dit kan ten koste gaan van werkplezier en gezondheid. “Alles wat je kunt doen aan werkcomfort helpt voor de uitstraling van je bedrijf. Een stofvrije werkomgeving is daar een belangrijk onderdeel van”, licht Verhage de keuze voor stofvrij werken toe. De teler geeft aan dat stofvrij werken niet alleen goed is voor de gezondheid van degenen die in de schuur aan het werk zijn, maar ook voor het product. “Stof en ziektekiemen trekken minder de bewerking in en reeds gereed gemaakt product blijft schoner voor het afleveren. Ook kunnen machines schoner blijven, waardoor er minder slijtage ontstaat”, vertelt hij. Jaarlijks verwerkt Verhage van de eigen percelen en die van collega-telers 3.500 tot 4.000 ton pootgoed. In de wintermaanden biedt dit een mooi stukje werkgelegenheid voor zzp-ers, voor wie het dan doorgaans een wat rustiger periode is. Gemiddeld werkt de maatschap met drie à vier mensen in het sorteerproces. Eén of twee mensen aan de leesband, één heftruckchauffeur voor sorteren en aan- en afvoer leeslijn en één man voor het opzakken en andere logistiek. Zij werken nu in een veel schonere ruimte dan voorheen en zijn daar erg tevreden over.

Alles in één keer

Binnen de maatschap werd al langere tijd gesproken over het aanpakken van stof bij de bron. Daarbij was het duidelijk dat naast het inpakken van machines en kantelaar(s) een actieve afzuiging noodzakelijk was. Aanvankelijk dacht Marien Verhage na over gefaseerd doorvoeren van inpakken en afzuigen. Daar zag hij toch vanaf. “Uiteindelijk ben je met faseren duurder uit, omdat je waarschijnlijk meerdere kleinere units aanschaft. En dan ben je nog steeds niet van de stoffige omgeving af. Zoals we nu de machines hebben staan, willen we een aantal jaren vooruit. Vandaar dat we er nu voor gekozen hebben om alles in één keer aan te pakken. Bovendien waren we inmiddels ook gewend aan het investeringsbedrag.”

Bewezen techniek

In zijn zoektocht naar oplossingen voor een stofvrije werkomgeving was Verhage al in contact gekomen met Jongejans Luchttechniek uit Den Helder. Hij besloot met deze firma in zee te gaan. “Een gevestigde naam, met veel ervaring en bewezen techniek”, verklaart de akkerbouwer zijn keuze. “Zij zijn hier in voorgaande jaren, toen we nog praatten over gefaseerd aanpakken, al regelmatig geweest en hebben ons uitgebreid geadviseerd in de aan te pakken punten. Uiteindelijk hebben we de plannen van de afgelopen jaren samengevoegd tot één nieuw plan, slimmer en completer. De hele verwerking is in kaart gebracht, ingemeten en er is bedacht welke techniek waar noodzakelijk was. Bij pootgoedverwerking wissel je vaak van ras of maat en dat betekent dat je flexibel moet zijn bij de afzuigpunten voor de schoonmaak en controle.”

Warme lucht blijft behouden

Jongejans installeerde bij Verhage de Agra PGF 500, een 18,5 kiloWatt zwaar ontstoffingsfiltersysteem met een fluisterstille hoogrendementsventilator en filters die volautomatisch met perslucht worden gereinigd. De installatie slaat het stof op in twee rolcontainers. Het systeem ademt dus vuile lucht in en na filtering weer schone lucht uit. Doordat de PGF 500 bij Verhage binnen staat, blijft honderd procent van de warme lucht behouden. Het zuiveren van de lucht gaat dus niet ten koste van het binnenklimaat.

In twee weken geïnstalleerd

Voor de installatie van het systeem is een vast team van installateurs bijna twee weken aan de slag geweest. Doordat alles goed liep, is de afgesproken datum van 1 november gehaald. Ondertussen was de pootgoedverwerking al begonnen. “Door een goede communicatie en heldere afspraken heeft dit geen problemen opgeleverd”, aldus Verhage.

Maatschap Verhage in Emmeloord

De maatschap Verhage bestaat uit Marien Verhage en zijn beide ouders. Het bedrijf is sinds 1951 gevestigd in Emmeloord en gespecialiseerd in pootgoedteelt. De maatschap teelt ongeveer zeventig hectare pootaardappelen. Hiervan is een kwart bestemd voor de vroege export, vijftig procent wordt geteeld voor Europa en uitplant bij collega’s, vijftien procent zetmeelrassen en tien procent frietrassen. Naast de teelt heeft het bedrijf ook de verwerking in eigen beheer. Daarbij worden ook nog enkele hectares voor collega’s gesorteerd en opgezakt. Het pootgoed wordt opgeslagen in kisten.

Stap voor stap langs het pootgoedverwerkingsproces

De belangrijkste aspecten van de stofafzuigingsoplossing bij maatschap Verhage volgens Rémon Koopman en Jesse Vonk van Jongejans Luchttechniek.

Opstelling van de PGF 500

De lucht in de verwerkingsruimte wordt afgezogen door de PGF 500. Deze installatie staat binnen en blaast gezuiverde lucht terug de verwerkingsruimte in. Daardoor is er geen warmteverlies. Verhage beschikt over drie verwerkingslijnen, maar het komt niet vaak voor dat hij ze alle drie tegelijk gebruikt. De PGF kan bij twee lijnen tegelijk afzuigen. Continu afzuigen van drie lijnen zou een grote investering zijn. Via slimme software en PLC-besturing en met behulp van pneumatische kleppen kan Verhage kiezen bij welke twee lijnen de afzuiging aan moet. Een frequentieregelaar zorgt dat de snelheid van de ventilator is afgestemd op de gevraagde capaciteit. Het Agra PGF filter is specifiek ontwikkeld voor aardappelstof. Er draaien reeds een honderdtal installaties en deze bewezen techniek wordt elk jaar bij tientallen verwerkers toegepast.

Sorteerlijn

Bij de kantelaar bij de sorteerlijn hoeft telkens maar een korte periode stof te worden afgezogen. Via een sensor wordt de afzuiging daarom pneumatisch open gezet of afgesloten op de momenten dat dat nodig is. Over de egelband en de uitloop, de sorteerinstallatie en over elke val zijn sluitende stoftenten geplaatst. Zo wordt er onderdruk gecreëerd om maximaal stof af te zuigen.

Leeslijn

Ook hier zorgt een sensor ervoor dat kan de afzuiging bij de kantelaar pneumatisch wordt opengezet of afgesloten. Over elke val of grote stofbron is een sluitende stoftent geplaatst.

Verpaklijn

De afzuiging bij de kantelaar wordt automatisch pneumatisch opengezet of afgesloten. Om de VHM-kistenvuller zit een sluitende stoftent, waardoor het stof niet kan ontsnappen bij het vullen van kisten of bigbags. Op de weger zit een sluitende stoftent. De aardappels zijn in dit stadium namelijk al over drie lijnen gegaan en behoorlijk droog. Bij de weger maken ze een snelle beweging. Hierdoor ontstaat veel stofvorming. Bij het opzakken van de aardappelen zuigen sleufbuizen lucht af. De pluizenvanger filtert het jute uit het stof voor het behoud van de filters.